İnsan, yaşam için gerekli enerjiyi ancak besinlerdeki kimyasal maddelerden alabilir. Sindirim sisteminin görevi karbonhidrat, yağ, protein gibi başlıca besin maddeleriyle, su ve elektrolitlerin vücuda alınmasını sağlamaktadır. Besin maddeleri kanaldan geçirilirken mekanik olarak parçalanır, kimyasal olarak sindirilir, basit moleküllerine ayrıştırılır; gerekli ve yararlı olanları emildikten sonra artıklar dışarı atılır. Bu nedenle sindirim sistemini üç ayrı bölümde inceliyoruz.
1-Besinin sindirim kanalı içinde yürütülmesi (Gl motilite)
2-Sindirim sıvılarının salgılanması (Gl sekresyon)
3-Sindirilen besin maddeleri, su ve elektrolitlerin emilmesi (Gl absorpsiyon)
İnsanlarda sindirim sistemi, besinlerin vücuda alındığı ağız ile başlayıp, bütün vücudu uzunlamasına kateden ve artık maddelerin atıldığı anüs ile sona eren bir gastrointestinal kanal ve buna bağlı salgı bezlerinden oluşmuştur. Erişkinde yaklaşık 9 m uzunluğundaki sindirim
kanalı fibromüsküler yapıda olup, yer yer işlevine uygun olarak farklılaşma gösterir. Kanala baktığımızda ağız, farinks, özofagus, mide, ince ve kalın barsaklar ile anüsten oluştuğunu görürüz. Örneğin; ağızda besinler yutulacak hale getirilir. Özofagusun görevi besini farinksten mideye iletmektir ve özofagus bu görevi başarabilecek yapı ve özelliğe sahiptir. Midenin korpus kısmı geçici olarak besini, inen kolon feçesi depolamakla görevlidir. İnce barsaklar (duodenum, jejunum, ileum) besinin sindirilmesinden, yine ince barsaklarla birlikte kolonun ilk yarısı sindirim son ürünlerinin absorbe edilmesinden sorumludur
Ayrıca sistem boyunca sindirimin yardımcı yapıları olan dişler, tükrük bezleri, pankreas, karaciğer, safra yolları ve safra kesesi bulunmaktadır.
Dişler ağıza alınan besinin parçalanmasından, tükrük bezleri salya ve enzim yapımından, pankreasın ekzogrin bezleri sindirim enzimlerinin yapımından ve birçok metabolik işlevden sorumludur.
Sindirim kanalı sfinkterler yardımıyla kompartmanlara ayrılmıştır. Dinlenim durumunda sfinkterlerin tonusu, komşu segmentlerden daha fazla olduğundan intraluminal yüksek basınçla lümen iki kompartmana ayrılmış olur. Ancak uygun bir stimulus bu bölgeye ulaştığı zaman sfinkter gevşeyerek, bir kompartmandan diğerine geçişe izin verir. Sindirim sistemindeki başlıca sfinkterler:
Hipofaringiyal - Üst özofagus sfinkteri: Solunum sırasında kapalı kalarak havanın özofagusa geçmesini önlediği gibi, yutma sırasında da yarık şeklinde açıldığından çok büyük parçaların özofagusa girmesini engeller.
Kardia - Gastro özofageal sfinkter: Yutma olayı dışında kapalı kalarak mide suyunun özofagusa girişini önler.
Pilor : Midenin asit ortamını duodenumun alkalik içeriğinden ayırır.
Anal sfinkterler: Defekasyonu düzenlerler.
İleoçekal sfinkter: İleum içeriğini kolondan ayırır
Erişkin bir insanda 24 saat içinde ağızdan alınan 500-600 gr. kadar katı besin ile 2500-3000 ml. sıvı bu kanaldan geçer. Sindirim ve emilim tamamlandıktan sonra yaklaşık 100 ml sıvı ile birlikte 20-30 gr katı artık dışkı olarak anüs yolu ile atılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder